“Osmanlı Kaynaklarının Neşrinde Yöntem Birliği: Uluslararası Çalıştay I (15. Yüzyıl)”, Osmanlı tarihçiliğinde bilimsel kaynak yayıncılığının metodolojik standartlarını belirlemek üzere başlatılan uzun soluklu bir çalıştay serisinin ilk ayağını oluşturmaktadır. Etkinliğin bu ilk yılında, özel olarak 15. yüzyıl Osmanlı kaynakları üzerine yoğunlaşılacaktır. Bu kapsamda seçilen temel eserler arasında Aşıkpaşazade Tarihi, Oruç Tarihi, Tevarih-i Al-i Selçuk, Kabusname ve Dürr-i Meknun yer almaktadır. Her bir eserin bugüne kadar gerçekleştirilen neşirleri, içerik analizleri, tarihsel bağlamları ve mevcut akademik çalışmalar içerisindeki kullanım şekilleri derinlemesine incelenecektir.
Çalıştay kapsamında, her oturumda belirlenen bir kaynak eser hakkında alanında yetkin bir konuşmacı tarafından detaylı bir sunum yapılacak, ardından tarih, edebiyat, dil ve sanat tarihi gibi disiplinlerden oluşan uzman tartışmacılar eserin yayın süreçlerini, metodolojik sorunları ve karşılaşılan zorlukları değerlendirecektir. Bu disiplinlerarası tartışmalar sayesinde, kaynakların bilimsel ve tutarlı biçimde neşrine yönelik ortak yöntem önerileri geliştirilecektir.
Çalıştayın akademik boyutunun yanı sıra, Türk Dil Kurumu ve Devlet Arşivleri Başkanlığı’ndan katılacak uzmanlar aracılığıyla, kaynak neşri süreçlerinde dil, terim ve arşiv standartları konularında teknik ve kurumsal katkılar sağlanacaktır. Böylelikle geliştirilen yöntem ve standartların Türkiye’nin ilgili resmî kurumları tarafından da desteklenmesi ve uygulamaya aktarılması mümkün olacaktır.
Etkinlik iki aşamalı olarak gerçekleşecektir. İlk aşama olan ve sadece davetli katılımcılara açık ön toplantı, 29 Mayıs 2025 tarihinde gerçekleştirilecek; burada genel metodolojik sorunlar tartışılarak, Temmuz ayındaki ana çalıştay için hazırlık yapılacaktır. İkinci aşama olan ana çalıştay ise 25-27 Temmuz 2025 tarihlerinde, hibrit formatta (hem yüz yüze hem çevrimiçi katılım imkânıyla) düzenlenecek ve belirlenen eserler oturumlar hâlinde detaylı biçimde tartışılacaktır.
Etkinliğin Amacı
“Osmanlı Kaynaklarının Neşrinde Yöntem Birliği: Uluslararası Çalıştay I (15. Yüzyıl)” başlıklı etkinliğin temel amacı, Osmanlı tarih yazıcılığının birincil kaynaklarını teşkil eden kronik, risale ve menakıbnamelerin bilimsel ölçütlere uygun şekilde neşrine yönelik uluslararası geçerliliği olan standartların geliştirilmesidir. Bu doğrultuda, kaynakların transkripsiyon yöntemleri, terminoloji birliği, editöryal müdahale sınırları, dipnotlandırma ve çeviri yöntemleri gibi temel metodolojik sorunların disiplinlerarası ve uluslararası platformda tartışılarak ortak ilkelerin belirlenmesi hedeflenmektedir.
Etkinliğin özgün değerini artıran temel unsurlardan biri, yöntem birliği hedefinin Türkiye’de ilgili resmî kurumların uzmanlarının katılımıyla desteklenmesidir. Türk Dil Kurumu ve Devlet Arşivleri Başkanlığından uzmanların sürece dahil olması, Osmanlı metinlerinin dil, terim ve arşiv standartları açısından daha sağlam ve tutarlı bir zemine oturmasına önemli katkılar sağlayacaktır. Ayrıca Türk Tarih Kurumu ve Halil İnalcık Osmanlı Tarihi Araştırmaları Enstitüsü’nün iş birliği ile gerçekleşecek olması, çalıştayın akademik gücünü artırarak kurumsal düzeyde daha geniş bir desteğe sahip olmasını sağlayacaktır.
Uluslararası nitelikte gerçekleştirilecek çalıştay, Osmanlı tarihçiliğinde alanında otorite kabul edilen saygın akademisyenleri bir araya getirecek; bu kapsamlı katılımla tartışmalar akademik derinlik ve bütünlük kazanacaktır. Etkinlik, gelecek yıllarda 16. ve 17. yüzyıl kaynakları üzerine devam edecek olan çalıştay dizisinin ilkini teşkil etmekte olup, Osmanlı tarih kaynaklarının bilimsel neşrinde ortak metodolojik standartların uzun vadeli bir süreç içerisinde oluşturulmasını ve kalıcı hale getirilmesini amaçlamaktadır. Böylece ortaya çıkacak standartlar ile hem Türkiye’de hem de uluslararası tarih yazıcılığında Osmanlı çalışmalarının güvenirliği ve akademik kalitesi artırılmış olacaktır.